نمازها را در پنج وقت اقامه کنید.
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيمِ
نمازها را در پنج وقت اقامه کنید.
نماز با اهمیت ترین فریضه بعد از اصول دین است.
آیه زیر اهمیت وقت نماز را در واژه كِتاباً مَوْقُوتاً که فقط یکبار در قرآن مجید آمده را بیان می کند.
سوره: نساء (4) - آيه: 103
فَإِذا قَضَيْتُمُ الصَّلاةَ فَاذْكُرُوا اللَّهَ قِياماً وَ قُعُوداً وَ عَلي جُنُوبِكُمْ فَإِذَا اطْمَأْنَنْتُمْ فَأَقيمُوا الصَّلاةَ إِنَّ الصَّلاةَ كانَتْ عَلَي الْمُؤْمِنينَ كِتاباً مَوْقُوتاً
و چون نماز را به پايان برديد خدا را ايستاده يا نشسته و يا به پهلو، خوابيده ياد كنيد چون از دشمن ايمن گشتيد نماز را تمام ادا كنيد كه نماز بر مؤمنان در وقتهاي معين واجب گشته است
در باره صَّلاةِ (نماز) آیات زیادی در قرآن مجید آمده است.که مهمترین آنها در اینجا آورده شده است.
وَ أْمُرْ أَهْلَكَ بِالصَّلاةِ وَ اصْطَبِرْ عَلَيْها لا نَسْئَلُكَ رِزْقاً نَحْنُ نَرْزُقُكَ وَ الْعاقِبَةُ لِلتَّقْوي
اهل خود را به نماز فرمان ده و خود در آن كار پاي فشاری کن، از تو روزي ، نمي خواهيم ما به تو روزي مي دهيم و عاقبت خير از آن پرهيزگاران است----- طه (20) - آيه: 132
وَ أَقِمِ الصَّلاةَ طَرَفَيِ النَّهارِ وَ زُلَفاً مِنَ اللَّيْلِ إِنَّ الْحَسَناتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئاتِ ذلِكَ ذِكْري لِلذَّاكِرينَ
نماز بگزار در آغاز و انجام روز و ساعاتي از شب زيرا نيكيها ، بديهارا از ميان مي برند اين اندرزي است براي اندرز پذيران----- سوره: هود (11) - آيه: 114
أَقِمِ الصَّلاةَ لِدُلُوكِ الشَّمْسِ إِلي غَسَقِ اللَّيْلِ وَ قُرْآنَ الْفَجْرِ إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ كانَ مَشْهُوداً
از هنگام زوال خورشيد تا آنگاه كه تاريكي شب فرا مي رسد نماز را بر پاي دار ، و نيز نماز صبحگاه را و نماز صبحگاه را همگان حاضر شوند--- سوره: اسراء (17) - آيه: 78
إِنَّني أَنَا اللَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ أَنَا فَاعْبُدْني وَ أَقِمِ الصَّلاةَ لِذِكْري---- سوره: طه (20) - آيه: 14
خداي ، يكتا من هستم هيچ خدايي جز من نيست پس مرا بپرست و نماز بگزار تا ياد من باشی كني
وَ مَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِكْري فَإِنَّ لَهُ مَعيشَةً ضَنْكاً وَ نَحْشُرُهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ أَعْمي--- سوره: طه (20) - آيه: 124
و هر كس كه از ياد من اعراض كند ، زندگيش تنگ شود و در روز قيامت نابينا محشورش سازيم
اتْلُ ما أُوحِيَ إِلَيْكَ مِنَ الْكِتابِ وَ أَقِمِ الصَّلاةَ إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهي عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَرِ وَ لَذِكْرُ اللَّهِ أَكْبَرُ وَ اللَّهُ يَعْلَمُ ما تَصْنَعُونَ--- سوره: عنكبوت (29) - آيه: 45
هر چه را از اين كتاب بر تو وحي شده است تلاوت كن و نماز بگزار ، كه نماز آدمي را از فحشا و منكر باز مي دارد و ذكر خدا بزرگ تر است و خدا به كارهايي كه مي كنيد آگاه است
يا بُنَيَّ أَقِمِ الصَّلاةَ وَ أْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ وَ انْهَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ اصْبِرْ عَلي ما أَصابَكَ إِنَّ ذلِكَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ
اي پسرك من ، نماز بگزار ، و امر به معروف و نهي از منكر كن و بر هر چه بر تو رسد صبر كن كه اين از كارهايي است كه اهمیت دارد----- سوره: لقمان (31) - آيه: 17
نکته بسیار مهم اینکه : أَقِمِ الصَّلاةَ (امر به نماز) پنج بار در قرآن تکرار شده است.!!؟؟ درست به تعداد نمازهای واجب!!!
و در سخنان شریف حضرت علی علیه السلام در کتاب نهج البلاغه اوقات نماز به صورت پنج وقت بیان گردیده است.
متن عربي نامه:
(52) ومن كتاب له (عليه السلام) إلى أمراء البلاد في معنى الصلاة :
أما بعد
فصلوا بالناس الظهر حتى تفئ الشمس مثل مربض العنز ،
وصلوا بهم العصر والشمس بيضاء حية في عضو من النهار حين يسار فيها فرسخان ،
وصلوا بهم المغرب حين يفطر الصائم ويدفع الحاج إلى منى ،
وصلوا بهم العشاء حين يتوارى الشفق إلى ثلث الليل ،
وصلوا بهم الغداة والرجل يعرف وجه صاحبه وصلوا بهم صلاة أضعفهم ، ولا تكونوا فتأنين.
شرح نهج البلاغه از ابن ابي الحديد
ترجمه فارسي از محمد دشتي از مؤسسه فرهنگي تحقيقاتي اميرالمؤمنين عليه السلام:
نامه 52: نامه به فرمانداران شهرها در باره وقت نماز)وقت هاى نماز پنجگانه)
پس از ياد خدا و درود!
نماز ظهر را با مردم وقتى بخوانيد كه آفتاب به طرف مغرب رفته، سايه آن به اندازه ديوار آغل بز گسترده شود،
و نماز عصر را با مردم هنگامى بخوانيد كه خورشيد سفيد است و جلوه دارد و پاره اى از روز مانده كه تا غروب مى توان دو فرسخ راه را پيمود.
و نماز مغرب را با مردم زمانى بخوانيد كه روزه دار افطار، و حاجى از عرفات به سوى منى كوچ مى كند.
و نماز عشاء را با مردم وقتى بخوانيد كه شفق پنهان، و يك سوّم از شب بگذرد،
و نماز صبح را با مردم هنگامى بخوانيد كه شخص چهره همراه خويش را بشناسد،
و نماز جماعت را در حد ناتوان آنان بگزاريد، و فتنه گر مباشيد.
و این هم سوال و جواب حقیر از اساتید حوزه
پاسخ سوال شما شماره 93839-اوقات نماز - Inbox - Yahoo! MailYahoo! Mail From:
"info@porsemanequran.com"
دوست گرامی !
این پاسخ از طریق "در گاه پاسخگوئی به مسائل دینی" و توسط مرکز انتخابی شما ارسال شده است .;">
پرسش 1:
بسم الله الرحمن الرحیم
لااله الاالله و لا نعبد الا اياه مخلصين له الدين و لوكره المشركون
سلام علیکم استاد گرامی
لطفا سوال زیر را که مدتی است قلب و فکر یکی از دوستداران پرو پا قرص قرآن کریم و ائمه اطهار علیهم السلام را مشغول به خود کرده را مطالعه و راهنمایی فرمایید.انشاء الله که هردومان به مصداق آیه 32 سوره مائده جزو نجات یافتگان قرار بگیریم.انشاء الله
در مورد نمازهای 5گانه هربار که در تلاوت قرآن مجید به این آیات بر می خوردم.آنها را در 5 وقت حس می کردم،اما به خودم می گفتم حتما در تفسیر معصوم (ع) بیان شده ومن نمی فهمم؟!خصوصا نماز عصر که باعقل هم جور در نمی آید که زوال ظهر بگوییم: 4رکعت نماز عصر بجا می آورم........که در قرآن مجید عبارت قبل غروبها را آورده ،که کمتر زوال ظهر را می توان قبل از غروب اطلاق کرد.تا اینکه مدتی پیش که از مطالعه ی خطبه های نازنین مولی الموحدین حضرت علی (ع) در نهج البلاغه فارق شدم.ومطالعه نامه های آن حضرت را آغاز کردم؛همین که به نامه 52 در مورد اوقات نمازرسیدم؛ به طرز عجیبی حیرت زده شدم؛ وبه خودم گفتم شیعه ی علی(ع) پس تو از کی پیروی می کنی؟؟
به کنکاش افتادم وازبرخی از اساتید وعلما سوال کردم؛که چکیده همه جوابها این بود:
در 5 نوبت قطعا افضل است؛اما پیامبر(ص) در بعضی موارد وامامان(ع) گهگاهی در 3 وقت می خواندند؟
که مسلما قانع کننده نیست.که در مقابل لفظ قطعا افضل تقریبا همه ی شیعیان پیرو به جای*بعضی موارد و گهگاهی * همیشه نمازهاشان را در 3 وقت می خوانند.و بدتر از همه اینکه من را که در 5 وقت می خوانم ,متهم به وهابی شدن می کنند!ومهمتر اینکه ما ادعا داریم؛دنبال فضیلت بیشتر هستیم.آیا نیاز به اصلاح نیست؟
قبلا از راهنمایی که می فرمایید تشکر می کنم.من الله توفیق -27 رمضان المبارک 1430
پاسخ: با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما ؛ و تشكر به خاطر ارتباطتان
با اين مركز؛
آنچه اظهار نموده ايد ، درست و به حق مي باشد و اشكال نا آگاهان شيعه مبني بر
وهابي بودن و مانند‌آن بر شما به هيچ وجه روا نيست و اين از عدم آگاهي آنها
نشأت مي گيرد ، اما در مورد جواز خواندن نماز در سه وقت نيز لازم است بدانيد
كه اين معنا نيز از آيات قرآن قابل استفاده است و هيچ اشكالي بر آن وارد نيست
و كساني كه به شيعه در اين مورد اشكال مي كنند مي توان گفت :
اولا: در قرآن مجيد در دو آيه هنگامى كه سخن از اوقات نماز به ميان مىآيد،
فقط سه وقت براى نمازهاى شبانه روز ذكر شده است. يکي از اين آيات آيه 114سوره
هود است که خداوند متعال مي فرمايد: «وَ أَقِمِ الصَّلاةَ طَرَفَيِ النَّهارِ
وَ زُلَفاً مِنَ اللَّيْلِ؛ در دو طرف روز و بخشى از شب نماز را بر پاى دار
...». تعبير « طرفى النهار» اشاره به نماز صبح است كه در آغاز روز انجام
مىشود و نماز ظهر و عصر است كه وقت آنها تا غروب ادامه دارد. استمرار وقت
نماز ظهر و عصر تا غروب آفتاب به روشنى از اين آيه استفاده مىشود.
امّا « زلفاً من الليل» با توجّه به اين كه« زلف»- به گفته « مختار الصحاح» و
راغب در كتاب مفردات- جمع «زلفة» است كه به معناى بخش هايى از اوايل شب
مىباشد، آن هم اشاره به وقت نماز مغرب و عشاست.
بنابراين اگر پيامبر (صلى الله عليه وآله) نماز را معمولا در پنج وقت انجام
مىداده است ،حتماً جنبه وقت فضيلت داشته كه همه ما به آن معتقديم.
آيه دوّم، آيه 78 سوره إسراء است که خدا مي فرمايد:«أَقِمِ الصَّلاةَ
لِدُلُوكِ الشَّمْسِ إِلى غَسَقِ اللَّيْلِ وَ قُرْآنَ الْفَجْرِ إِنَّ
قُرْآنَ الْفَجْرِ كانَ مَشْهُوداً؛
نماز را از آغاز زوال ظهر تا تاريكى شب بر پا دار، همچنين قرآن فجر (نماز
صبح) را ...»
« دلوك» به معناى متمايل شدن است و در اينجا اشاره به تمايل آفتاب از خط نصف
النهار يعنى زوال ظهر است.
«غسق الليل» به معناى تاريكى شب است كه بعضى آن را به اوايل شب تفسير
كردهاند . بعضى به نصف شب، زيرا همان گونه كه «راغب» در « مفردات» گفته
«غسق» به معناى شدّت تاريكى شب مىباشد كه همان نيمه شب است.
بنابراين دلوك شمس اشاره به آغاز وقت نماز و ظهر و غسق الليل اشاره به پايان
وقت نماز مغرب و عشاست . قرآن فجر نيز اشاره به نماز صبح است.
در آيه تنها سه وقت براى نمازهاى يوميّه بيان شده، نه پنج وقت، و اين آيات
دليل بر جواز نماز در سه وقت است.
ثانيا: علماى تشيّع- به پيروى از مكتب اهلبيت (عليهم السلام)- عموماً اتّفاق
نظر دارند كه هر چند افضل و برتر انجام نماز در پنج وقت است اما انجام نماز
در سه وقت نيز جايز است ولى فقهاى اهل تسنّن غالباً- جز عدّه كمى- انجام نماز
را در پنج وقت واجب مىشمرند، (تنها جمع ميان نماز ظهر و عصر روز عرفه در
عرفات، و مغرب و عشاى شب عيد قربان را در مشعر الحرام جايز مىدانند، و
بسيارى از آنان، در سفر يا در مواقع بارانى كه آمد و رفت به مسجد براى نماز
جماعت مشكل است نيز، جمع ميان دو نماز را جايز شمردهاند).
فقهاى شيعه، در عين تأكيد بر افضليّت نماز در پنج وقت و به صورت جدا از هم،
انجام نمازها در سه وقت را جايز و عطيّه الهى براى تسهيل در امر نماز و
توسعه بر مردم محسوب مىکنند .تجربه نشان داده كه تأكيد بر نماز در پنج وقت،
گاه سبب مىشود كه اصل نماز به فراموشى سپرده شود . گروهى از مردم نماز را
ترك كنند . به مقتضاى حديث «بُعِثْتُ إلَى الشَّرِيعَةِ السَّمْحَةِ
السَّهْلَةِ» و به مقتضاى روايات متعدّدى كه از رسول خدا (صلى الله عليه
وآله) نقل شده، در عين تأكيد بر فضيلت نماز در پنج وقت، آن هم به جماعت،
اجازه داده شده كه مردم نمازهاى خود را در سه وقت، حتّى به صورت فرادى انجام
دهند، تا مشكلات زندگى سبب ترك نماز نشود.
سوم: اگر امر دائرشود بين اينكه نماز فُرادا در پنج وقت خوانده شود يا نماز
جماعت در سه وقت، از آن جا كه فضيلت نماز جماعت بيشتر است ،جمع بين نمازها
براي درك فضيلت بالاتر يعني درك نماز جماعت صورت مي‌گيرد . اگر عملا نماز
جماعت در پنج وقت شكل نمي‌گيرد ،به سبب اين است كه با توجه به مشغله‌هاي
گوناگوني كه افراد دارند ممكن است نتوانند در پنج وقت در نماز جماعت حاضر
شوند. بين نمازهاي ظهر و عصر و مغرب و عشا جمع مي‌شود تا مؤمنين به درك فضيلت
جماعت نائل شوند.
و پاسخ از استاد محمد علی انصاری
آنچه از امام علی (ع) در نهج البلاغه خوانده اید پاسخ حضرت به پرسنده اوقات فضیلت نماز است نه اوقات
مجاز که در مورد وقت مثلاً صبح پاسخ حضرت روشن است بنابراین می توان گفت در
حکم عمومی جامعه و یا همان دین حد اقلی و حکم عام جمع بین دو نماز هیچ ایرادی
در آن نیست و مطابق سنت رسول و آیه شریفه است بر اساس تبیین پیامبر اما در
نگاه دین خاص و اکثری و اوج گرفتن فزونتر تفکیک نماز ها مقبول است اما وظیفه
و تکلیف نیست. موفق باشید
من الله توفیق
به نام خداوند بخشنده ی بخشایشگر