بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ‌ (1)

به نام خداوند رحمتگر مهربان‏

لَيْسَ لِلْإِنْسَانِ إِلاَّ مَا سَعَى‌   ***سعی***(کوشش) در قرآن مجید

وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ مَنَعَ مَسَاجِدَ اللَّهِ أَنْ يُذْکَرَ فِيهَا اسْمُهُ وَ سَعَى فِي خَرَابِهَا أُولٰئِکَ مَا کَانَ لَهُمْ أَنْ يَدْخُلُوهَا إِلاَّ خَائِفِينَ لَهُمْ فِي الدُّنْيَا خِزْيٌ وَ لَهُمْ فِي الْآخِرَةِ عَذَابٌ عَظِيمٌ‌ (114)

و كيست بيدادگرتر از آن كس كه نگذارد در مساجد خدا ، نام وى برده شود ، و در ويرانى آنها بكوشد ؟ آنان حق ندارند جز ترسان و لرزان در آن [ مسجد ] ها درآيند . در اين دنيا ايشان را خوارى ، و در آخرت عذابى بزرگ است .

﴿البقرة، 114

وَ إِذَا تَوَلَّى سَعَى فِي الْأَرْضِ لِيُفْسِدَ فِيهَا وَ يُهْلِکَ الْحَرْثَ وَ النَّسْلَ وَ اللَّهُ لاَ يُحِبُّ الْفَسَادَ (205)

و چون برگردد [ يا رياستى يابد ] كوشش مى‏كند كه در زمين فساد نمايد و كشت و نسل را نابود سازد ، و خداوند تباهكارى را دوست ندارد .

﴿البقرة، 205

وَ إِذْ قَالَ إِبْرَاهِيمُ رَبِّ أَرِنِي کَيْفَ تُحْيِي الْمَوْتَى قَالَ أَ وَ لَمْ تُؤْمِنْ قَالَ بَلَى وَ لٰکِنْ لِيَطْمَئِنَّ قَلْبِي قَالَ فَخُذْ أَرْبَعَةً مِنَ الطَّيْرِ فَصُرْهُنَّ إِلَيْکَ ثُمَّ اجْعَلْ عَلَى کُلِّ جَبَلٍ مِنْهُنَّ جُزْءاً ثُمَّ ادْعُهُنَّ يَأْتِينَکَ سَعْياً وَ اعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَکِيمٌ‌ (260)

و [ ياد كن ] آن گاه كه ابراهيم گفت : « پروردگارا ، به من نشان ده ; چگونه مردگان را زنده مى‏كنى ؟ » فرمود : « مگر ايمان نياورده‏اى ؟ » گفت : « چرا ، ولى تا دلم آرامش يابد . » فرمود : « پس ، چهار پرنده برگير ، و آنها را پيش خود ، ريز ريز گردان ; سپس بر هر كوهى پاره‏اى از آنها را قرار ده ; آن گاه آنها را فرا خوان ، شتابان به سوى تو مى‏آيند ، و بدان كه خداوند توانا و حكيم است . »

﴿البقرة، 260

وَ مَنْ أَرَادَ الْآخِرَةَ وَ سَعَى لَهَا سَعْيَهَا وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَأُولٰئِکَ کَانَ سَعْيُهُمْ مَشْکُوراً (19)

و هر كس خواهان آخرت است و نهايت كوشش را براى آن بكند و مؤمن باشد ، آنانند كه تلاش آنها مورد حق‏شناسى واقع خواهد شد .

﴿الإسراء، 19

الَّذِينَ ضَلَّ سَعْيُهُمْ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَ هُمْ يَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ يُحْسِنُونَ صُنْعاً (104)

[ آنان ] كسانى‏اند كه كوشش‏شان در زندگى دنيا به هدر رفته و خود مى‏پندارند كه كار خوب انجام مى‏دهند .

﴿الكهف‏، 104

إِنَّ السَّاعَةَ آتِيَةٌ أَکَادُ أُخْفِيهَا لِتُجْزَى کُلُّ نَفْسٍ بِمَا تَسْعَى‌ (15)

در حقيقت ، قيامت فرارسنده است . مى‏خواهم آن را پوشيده دارم ، تا هر كسى به [ موجب ] آنچه مى‏كوشد جزا يابد .

﴿طه‏، 15

فَأَلْقَاهَا فَإِذَا هِيَ حَيَّةٌ تَسْعَى‌ (20)

پس آن را انداخت و ناگاه مارى شد كه به سرعت مى‏خزيد .

﴿طه‏، 20

قَالَ بَلْ أَلْقُوا فَإِذَا حِبَالُهُمْ وَ عِصِيُّهُمْ يُخَيَّلُ إِلَيْهِ مِنْ سِحْرِهِمْ أَنَّهَا تَسْعَى‌ (66)

گفت : « [ نه ، ] بلكه شما بيندازيد . » پس ناگهان ريسمانها و چوبدستى‏هايشان ، بر اثر سحرشان ، در خيال او ، [ چنين ] مى‏نمود كه آنها به شتاب مى‏خزند .

﴿طه‏، 66

فَمَنْ يَعْمَلْ مِنَ الصَّالِحَاتِ وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلاَ کُفْرَانَ لِسَعْيِهِ وَ إِنَّا لَهُ کَاتِبُونَ‌ (94)

پس هر كه كارهاى شايسته انجام دهد و مؤمن [ هم ] باشد ، براى تلاش او ناسپاسى نخواهد بود ، و ماييم كه به سود او ثبت مى‏كنيم .

﴿الأنبياء، 94

وَ جَاءَ رَجُلٌ مِنْ أَقْصَى الْمَدِينَةِ يَسْعَى قَالَ يَا مُوسَى إِنَّ الْمَلَأَ يَأْتَمِرُونَ بِکَ لِيَقْتُلُوکَ فَاخْرُجْ إِنِّي لَکَ مِنَ النَّاصِحِينَ‌ (20)

و از دورافتاده‏ترين [ نقطه ] شهر ، مردى دوان دوان آمد [ و ] گفت : « اى موسى ، سران قوم در باره تو مشورت مى‏كنند تا تو را بكشند . پس [ از شهر ] خارج شو . من جدّا از خيرخواهان توام . »

﴿القصص‏، 20

وَ جَاءَ مِنْ أَقْصَى الْمَدِينَةِ رَجُلٌ يَسْعَى قَالَ يَا قَوْمِ اتَّبِعُوا الْمُرْسَلِينَ‌ (20)

و [ در اين ميان ] مردى از دورترين جاىِ شهر دوان دوان آمد ، [ و ] گفت : « اى مردم ، از اين فرستادگان پيروى كنيد .

﴿يس‏، 20

فَلَمَّا بَلَغَ مَعَهُ السَّعْيَ قَالَ يَا بُنَيَّ إِنِّي أَرَى فِي الْمَنَامِ أَنِّي أَذْبَحُکَ فَانْظُرْ مَا ذَا تَرَى قَالَ يَا أَبَتِ افْعَلْ مَا تُؤْمَرُ سَتَجِدُنِي إِنْ شَاءَ اللَّهُ مِنَ الصَّابِرِينَ‌ (102)

و وقتى با او به جايگاه « سَعْى » رسيد ، گفت : « اى پسرك من ! من در خواب [ چنين ] مى‏بينم كه تو را سر مى‏بُرَم ، پس ببين چه به نظرت مى‏آيد ؟ » گفت : « اى پدر من ! آنچه را مأمورى بكن . ان شاء اللََّه مرا از شكيبايان خواهى يافت . »

﴿الصافات‏، 102

وَ أَنْ لَيْسَ لِلْإِنْسَانِ إِلاَّ مَا سَعَى‌ (39)

و اينكه براى انسان جز حاصل تلاش او نيست .

﴿النجم‏، 39

وَ أَنَّ سَعْيَهُ سَوْفَ يُرَى‌ (40)

و [ نتيجه ] كوشش او به زودى ديده خواهد شد .

﴿النجم‏، 40

يَوْمَ تَرَى الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ يَسْعَى نُورُهُمْ بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَ بِأَيْمَانِهِمْ بُشْرَاکُمُ الْيَوْمَ جَنَّاتٌ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا ذٰلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ‌ (12)

آن روز كه مردان و زنان مؤمن را مى‏بينى كه نورشان پيشاپيششان و به جانب راستشان دوان است . [ به آنان گويند : ] « امروز شما را مژده باد به باغهايى كه از زير [ درختان ] آن نهرها روان است ; در آنها جاودانيد . اين است همان كاميابى بزرگ .

﴿الحديد، 12

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا تُوبُوا إِلَى اللَّهِ تَوْبَةً نَصُوحاً عَسَى رَبُّکُمْ أَنْ يُکَفِّرَ عَنْکُمْ سَيِّئَاتِکُمْ وَ يُدْخِلَکُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ يَوْمَ لاَ يُخْزِي اللَّهُ النَّبِيَّ وَ الَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ نُورُهُمْ يَسْعَى بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَ بِأَيْمَانِهِمْ يَقُولُونَ رَبَّنَا أَتْمِمْ لَنَا نُورَنَا وَ اغْفِرْ لَنَا إِنَّکَ عَلَى کُلِّ شَيْ‌ءٍ قَدِيرٌ (8)

اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد ، به درگاه خدا توبه‏اى راستين كنيد ، اميد است كه پروردگارتان بديهايتان را از شما بزدايد و شما را به باغهايى كه از زير [ درختان ] آن جويبارها روان است درآورد . در آن روز خدا پيامبر [ خود ] و كسانى را كه با او ايمان آورده بودند خوار نمى‏گرداند : نورشان از پيشاپيش آنان ، و سمت راستشان ، روان است . مى‏گويند : « پروردگارا ، نور ما را براى ما كامل گردان و بر ما ببخشاى ، كه تو بر هر چيز توانايى . »

﴿التحريم‏، 8

إِنَّ هٰذَا کَانَ لَکُمْ جَزَاءً وَ کَانَ سَعْيُکُمْ مَشْکُوراً (22)

اين [ پاداش ] براى شماست و كوشش شما مقبول افتاده است .

﴿الإنسان‏، 22

ثُمَّ أَدْبَرَ يَسْعَى‌ (22)

سپس پشت كرد [ و ] به كوشش برخاست ،

﴿النازعات‏، 22

يَوْمَ يَتَذَکَّرُ الْإِنْسَانُ مَا سَعَى‌ (35)

[ آن ] روز است كه انسان آنچه را كه در پى آن كوشيده است به ياد آوَرَد

﴿النازعات‏، 35

وَ أَمَّا مَنْ جَاءَکَ يَسْعَى‌ (8)

و امّا آن كس كه شتابان پيش تو آمد ،

﴿عبس‏، 8

 

لِسَعْيِهَا رَاضِيَةٌ (9)

از كوشش خود خشنودند .

﴿الغاشية، 9

إِنَّ سَعْيَکُمْ لَشَتَّى‌ (4)

كه همانا تلاش شما پراكنده است .

﴿الليل‏، 4